====== Brede Associate degree  ======

> **Samenvatting**
> //Deze pagina beschrijft de brede opleiding Associate degree (Ad)  van Fontys ICT zoals ingericht in het voltijd en deeltijd onderwijs. Voor details over de Ad in deeltijd zie paragraaf 4. //

Tekstverantwoordelijke: Curriculumeigenaar (CE) Ad. Update 26 november 2025.

===== 1. Inhoud van de opleiding =====

**1.1. Aard en aanbod**\\
De brede Associate degree (Ad) is een tweejarige hbo-opleiding die Fontys ICT aanbiedt. De Ad richt zich erop dat de student na twee jaar aan de slag kan een gekozen beroep binnen ICT. Ongeacht het gekozen beroep ontvangen alle studenten eenzelfde getuigschrift Associate Degree ICT.

Fontys ICT positioneert de Ad als een hbo-opleiding bij uitstek voor studenten met een omlijnd beroepsbeeld die daarmee vlot aan de slag willen. We gebruiken de zinsnede "aan de slag" daarom bij herhaling in communicatie, bijvoorbeeld op fontys.nl. (Natuurlijk zijn studenten die met een andere reden voor de Ad kiezen evenzeer welkom. 

Voor studenten met een afgeronde Ad opleiding bieden we ook de mogelijkheid om binnen twee jaar een Bachelordiploma te behalen, waarmee de student is voorbereid voor een bredere loopbaan in de IT.

De Ad-opleiding wordt in Tilburg in voltijd, en in Eindhoven in zowel voltijd als deeltijd aangeboden. In Eindhoven kan de Ad in voltijd ook in het Engels worden gevolgd. Voor studenten staat de Ad-opleiding beschreven in de [[https://studyguide.fontysict.nl/?c=ad|Studyguide ]]. 

**1.2. Niveau**\\
In het Europees Kwalificatieraamwerk EQF is de hbo-Ad niveau 5. De Ad-graad is opgenomen in de wet op het hoger onderwijs (WHW). De studielast is 120 ECTS-credits. 

Het uitstroomniveau volgens de domeinbeschrijving Hoger Onderwijs ICT-Opleidingen (HBO-i) is in semesters 1, 2 en 3 gelijk voor Ad en Bachelor in alle architectuurlagen (gebruikersinteractie, organisatieprocessen, infrastructuur, software en hardware interfacing), namelijk niveau 2 HBO-i framework. Fontys ICT richt zich wat betreft het algemene uitstroomniveau naar de afspraken van het Landelijk Overleg Ad-Opleidingen LAdO. 

Zie: [[https://www.deassociatedegree.nl/wp-content/uploads/Beschrijving-van-niveau-5_NL_nov2022-1.pdf]]

Het uitstroomniveau professionele ontwikkeling (PO) is voor Ad en Bachelor op twee punten verschillend. De Bachelor oriënteert zich in ruime zin op het ICT-werkveld. De Ad-student oriënteert zich op een te verwerven beroep. De bachelorstudent oriënteert zich gedurende de vierjarige studie in ruime zin op vormen van toegepast onderzoek. De Ad-studenten focussen in hun twee studiejaren op actiegericht onderzoek, met andere woorden het doorlopen van relatief korte cycli: analyse, design, realisatie, evaluatie. Fontys ICT volgt daarbij de afspraken van het LAdO omtrent onderzoek in de Ad. 

Zie: [[https://www.deassociatedegree.nl/wp-content/uploads/210603-g-Handreiking-Onderzoekendehouding-1.pdf
]]

Fontys ICT heeft de handreiking van het LAdO omtrent onderzoek in de Ad nader uitgewerkt in het document {{ [[:beleid:bijlage_toml_positionering_onderzoek_bij_de_ad.pdf |De positionering van onderzoek bij Ad: 
Spot on}} (12 juli 2024). 

In semesters 2 en 3 wordt verwacht dat de Ad-student en de bachelorstudent gelijkwaardig presteren op alle leeruitkomsten. In semester 4 tonen de Ad-studenten in de praktijk het afstudeerniveau aan, overeenkomstig het niveau dat zij in semester 3 in de onderwijscontext hebben laten zien (niveau 2 HBO-i framework).

**1.3. Leeruitkomsten**\\
Uit paragraaf 1.2. volgt dat de direct aan de HBO-i-domeinbeschrijving gebonden leeruitkomsten gelijkelijk zijn voor Ad en Bachelor. Afwijkingen kunnen voortkomen uit de beroepscontext. Dat kan bijvoorbeeld aangegeven worden in de toelichting bij de leeruitkomst. Wijken de leeruitkomsten sterk af, dan hoort daar een uitleg bij. 

De aan professionele ontwikkeling gebonden leeruitkomsten zijn verschillend op het punt onderzoek. Voor zowel de Ad-student als de bachelorstudent gelden in de eerste twee jaar (of tot en met de stage in semester 5) voor onderzoek dezelfde eisen qua praktische relevantie en methodische grondigheid. Het verschil is dat de Ad-student zich richt op actiegericht onderzoek als één van de vormen van toegepast onderzoek. Overigens kan de Ad-student natuurlijk ook andere vormen van onderzoek verkennen. De introduction en main topic semesters geven hier hun eigen overwogen invulling aan.

De Ad-opleiding volgt de richtlijnen van het NLQF voor het opstellen van leeruitkomsten.

Zie: [[https://nlqf.nl/wp-content/uploads/2025/06/Handleiding_Formuleren_leeruitkomsten_2020_NCP_NLQF_28122020.pdf]].

**1.4. Beroepsprofielen**\\
Conform de OER studeert elke student af in de brede Associate Degree ICT. De Ad heeft geen studierichtingen, afstudeerrichtingen of specialisaties. De OER benoemt dat de Ad-student in semester 1 kiest voor een beroepsprofiel. Dat beroepsprofiel heeft de volgende functies.

  * Het beroepsprofiel dient om realistische verwachtingen te creëren rondom het na een tweejarige hbo-opleiding te verwerven beroep. Er moet duidelijkheid zijn dat de bachelorstudent zich voorbereidt op een breder werkveldspectrum dan de Ad-student en dat de Ad-afgestudeerde te maken heeft met een andere arbeidsmarkt dan de bachelorafgestudeerde.

  * Het beroepsprofiel geeft richting aan de te volgen topics in semesters 2 en 3 van de Ad-opleiding. Waar de bachelorstudent vier jaar de tijd heeft om zich te ontwikkelen tot een ICT-beroepsbeoefenaar, gaat de Ad-student na twee jaar al aan de slag. Het beroepsprofiel wijst daartoe een doelgericht studiepad aan. Deze studiepaden staan vermeld op de Study Guide.

  * Het beroepsprofiel is leidend bij het zoeken naar een geschikte afstudeerstage en -opdracht. Het beroepsprofiel is een instrument dat de afstudeercoördinator gebruikt in het gesprek met de student over de accordering van de stageopdracht.

Per studiejaar 2025-2026 zijn er de volgende beroepsprofielen.

  - Assistant Service Delivery Manager
  - Digital Media Operator
  - Junior App Developer
  - Junior Application Manager
  - Junior Cloud Engineer
  - Junior Data & BI Analist
  - Junior Embedded Software Developer
  - Junior Ethical Hacker (Pentester)
  - Junior Front End Developer
  - Prompt Engineer
  - Smart Industry System Operator
  - Software Prompt (AI Integration) Engineer
  - Junior Full Stack Developer

Zie: [[https://studyguide.fontysict.nl/?c=ad]]

De beschrijvingen van de beroepsprofielen op de Study Guide zijn bewust kort gehouden. Elke nadere verbijzondering zou een arbitraire keuze zijn uit talrijke verschillende omschrijvingen van het beroep die in de werkveldpraktijk circuleren. De Ad-student wordt aangemoedigd zelf nader onderzoek te doen naar het voorgenomen beroep en een persoonlijke beroepsomschrijving nader uit te werken. Dit past als materiaal bij de leeruitkomst Persoonlijke Leiderschap.

Aan het beroepsprofiel zijn geen leeruitkomsten of competenties verbonden. Die zijn verbonden aan te volgen topics. Het beroepsprofiel is nadrukkelijk bedoeld om studenten te faciliteren bij keuzes in hun studieloopbaan. Een eenmaal gekozen beroepsprofiel is geen dwangbuis. Wisselen van beroepsprofiel gebeurt in samenspraak met de semestercoach en andere docenten. Het gekozen beroepsprofiel wordt niet vastgelegd in de administratie, behalve door de student, de semestercoach en de afstudeercoördinator. Het getuigschrift vermeldt afstuderen de brede Associate Degree ICT. Het beroepsprofiel staat niet vermeld. Het diplomasupplement vermeldt de gevolgde topics.

Een Ad-student kan een persoonlijk, eigen beroepsprofiel opstellen. Daarbij geeft de student aan welke topicsemesters aansluiten op dat profiel. De examencommissie accordeert deze keuzes. Daarbij gaat de examencommissie in de eerste plaats na of het opgestelde beroepsprofiel blijk geeft van een realistische inschatting van de arbeidsmarktkansen.

**1.5. Inhoudelijke inrichting curriculum**\\
Aangezien niveau en leeruitkomsten van de Ad en Bachelor zowel overeenkomsten als verschillen vertonen, volgen Ad- en bachelorstudenten in jaar 1 en 2 een gelijkwaardig curriculum met aanwijsbare variaties. De Canvas course en de MS Teams-leeromgeving kunnen gedeeld worden door Bachelor en Ad. Bachelor- en Ad-studenten kunnen werken aan dezelfde (groeps-)opdrachten. Is het curriculum van Bachelor en Ad over de grote linie inhoudelijk gelijk, dan horen de onderscheidende verschillen benoemd te worden in de opleidingsgids ([[beleid:curriculum_beheersysteem|curriculum beheersysteem CBS]]).

Omdat de Ad-studenten direct na jaar 1 op zoek gaan naar een afstudeerstage en gedurende semester 3 een passende afstudeeropdracht verwerven, zijn er in semester 2 en 3 voor de Ad-studenten studieactiviteiten gericht op een versnelde professionele ontwikkeling (ten opzichte van de reguliere bachelorstudent). Deze extra, emanciperende activiteiten worden gedurende studiejaar 2025-2026 ontwikkeld.

Fontys ICT kiest ervoor om de bachelor- en Ad-studenten dicht bij elkaar te houden bij de onderwijsuitvoering, bijvoorbeeld in dezelfde open leeromgevingen of in gemengde projectgroepen. De ervaringen hiermee zijn zondermeer goed.  De indicaties zijn dat het zich kunnen spiegelen aan de bachelorstudent de Ad-student zelfvertrouwen geeft en gunstig uitpakt voor de algehele studiemotivatie en -discipline. Veronderstelling is dat het eveneens gunstig uitwerkt voor de doorstudeerratio.

Bij de Toets Nieuwe Opleiding is nadruk gelegd op de "eigenstandigheid" van de Ad-opleiding. Bij Fontys ICT hanteren we daartoe de criteria dat 1) de Ad-student na het afronden voor de studie klaar is voor het beroep, 2) de Ad-opleiding onderscheidende elementen kent vanwege de beroepsprofielen, de aangewezen studiepaden en het accent op versnelde professionele ontwikkeling en 3) het gegeven dat de Ad voor de onderwijsuitvoering in principe onafhankelijk is van de Bachelor (al zoeken we de synergie met de Bachelor doelbewust op).

**1.6. Curriculum Beheersysteem (CBS)**\\
In het [[beleid:curriculum_beheersysteem|curriculum beheersysteem]] hebben de Ad-voltijd en de Ad-Pro eigen educational units. Overeenkomsten en verschillen zoals bedoeld in 1.2, 1.3. en 1.5. zijn benoemd en uitgelegd in het CBS.

**1.7. Afstudeerniveau**\\
Afstudeerders laten zien het in een onderwijscontext gerealiseerde uitstroomniveau in een beroepsetting te kunnen herhalen. Het HBO-i-afstudeerniveau Ad ligt daarom op een vergelijkbare lijn als semester 3 Ad en semester 3/4 Bachelor, behoudens de nuanceverschillen bij professionele ontwikkeling.

===== 2. Uitvoering =====

**2.1. Algemeen overzicht opbouw opleiding**\\
Startsemester: gelijk aan startsemester Bachelor. Beroepsoriëntatieopdracht.\\ 
Semester 2: topicsemester conform het gekozen beroepsprofiel; studieactiviteiten voor versnelde professionele ontwikkeling.\\ 
Semester 3: topicsemester conform het gekozen beroepsprofiel; studieactiviteiten voor versnelde professionele ontwikkeling incl. afstudeervoorbereiding.\\
Semester 4: afstudeersemester in een gekozen beroepsprofiel.\\ 

De Ad heeft geen propedeutische fase. 

**2.2. Startsemester**\\
Voltijdstudenten die zich hebben ingeschreven voor Ad-ICT of Bachelor-ICT volgen hetzelfde startsemester. Aan het eind van het startsemester kiest een student verder te willen met de oorspronkelijke inschrijving, of te switchen. Zie 3.2. en 3.3.

**2.3. Indeling**\\
 Vanaf semester 2 tot en met semester 4 worden Ad-studenten administratief ingedeeld in andere klassen (groepen) dan de Bachelor met een eigen code, beginnend met (O-)A-Xsemnr-volgnr(T). Onderwijs kan gezamenlijk met een overeenkomstig bachelorsemester plaatsvinden.

**2.4. Beroepsoriëntatieopdracht**\\ 
De [[..:beleid:rolbeschrijving_curriculumeigenaar|CE]] is eigenaar van de beroepsoriëntatieopdracht semester 1. De [[beleid:rolbeschrijving_topic_owner|Topic Owner]] van semester 1 zorgt dat de opdracht in de reguliere Ad-Canvas course is opgenomen. De (verplichte) beroepsoriëntatieopdracht is ter voorbereiding voor studenten om hun beroepsprofiel te kiezen voor semesters 2, 3 en 4.\\ 

De TO kan het begeleiden en afhandelen van de beroepsoriëntatieopdracht toewijzen aan [[..:beleid:rolbeschrijving_semestercoach|semestercoaches]] of andere docenten.\\

**2.5. Afstudeervoorbereiding**\\
De afstudeercoördinator Ad (TO S4) verzorgt de afstudeervoorlichting in semester 3.\\ 

Studenten verwerven in semester 3 een door het bedrijf bevestigde afstudeerstageplek en leveren ter goedkeuring een gespreksformulier in bij de afstudeercoördinator. De afstudeercoördinator kan daarbij overeenkomstig de procedure bij bachelorstages handhaven dat aan deze voorwaarden uiterlijk eind week 15 moet zijn voldaan. Is het startmoment week 11 van het semester, dan geldt eind week 5 als uiterlijke datum. Zie paragraaf 2.6.\\

**2.6. Afstudeersemester**\\
Het afstudeersemester kent een theoretische en een praktische component. De theoretische component bereidt de student voor op de werkzaamheden in het gekozen beroepsprofiel. De student voert een praktijkopdracht in het beroepsprofiel uit bij het afstudeerstagebedrijf. Deze praktijkopdracht wordt afgesloten met een portfolio en een afstudeerzitting waarin de student de uitgevoerde praktijkopdracht presenteert en verdedigt. Het beoordelingsmodel voor het afstuderen staat in het CBS.\\

Het afstudeersemester heeft vier startmomenten per jaar: week 1 en week 11 van elk semester. De student maakt met de afstudeercoördinator afspraken over de tijdsverdeling tussen de theoretische en de praktische component. Daarbij staat het vrij om direct met de praktische component te starten. (Dat is trouwens vaak de normale gang van zaken.)\\

De student kan alleen aan het afstudeersemester beginnen met een door het afstudeerbedrijf bevestigde plek voor de afstudeerstage en een door de afstudeercoördinator goedgekeurd gespreksformulier conform de termijnen genoemd in paragraaf 2.5.\\

**2.7. Toetsing**\\
De Ad volgt het [[..:beleid:toetsbeleid|toetsbeleid]] van Fontys ICT en heeft een eigen Onderwijs- en Examenregeling ([[..beleid:oer|OER]]).

===== 3. Overgang =====

**3.1. Algemeen**\\
Aangezien de semesters 1, 2 en 3 van de Bachelor en de Ad een overeenkomstig uitstroomniveau kennen conform de [[https://hbo-i.nl/domeinbeschrijving/|domeinbeschrijving HBO-i]], is overstap van de Bachelor naar de Ad mogelijk onder de hieronder vermelde voorwaarden. In alle gevallen geldt dat een overstap na week 15 van een semester niet meer mogelijk is. Dan ontbreekt de tijd om de inschrijving in Studielink en Progress correct aan te passen. Het assessment dat een student aflegt aan het eind van een semester telt altijd voor de opleiding waarvoor de student op dat moment staat ingeschreven.

**3.2. Semester 1**\\
In semester 1 is switchen tussen Bachelor en Ad onderdeel van de reguliere onderwijsopzet van het startsemester: in dat semester kiest een student voor Bachelor of Ad. Daarbij maakt het niet uit waarvoor de student zich oorspronkelijk had ingeschreven. De semestercoach begeleidt dit proces. De student zorgt zelf voor de juiste aanmelding in [[https://www.studielink.nl/|Studielink]] uiterlijk in week 15 (zie 3.1).

**3.3. Semester 2**\\
Overstap van Bachelor naar Ad gedurende semester 2: de student voert een gesprek met de semestercoach en maakt in overleg met de semestercoach de oriëntatieopdracht beroepsprofielen Ad. De student richt een verzoek aan de examenkamer voor een vrijstelling van semester 1 Ad op basis van het behaald hebben van semester 1 Bachelor en het hebben afgerond van de oriëntatieopdracht. De student vermeldt het beroepsprofiel. De student wijzigt de inschrijving in Studielink. De examenkamer informeert de semestercoach en de Student Desk. De Student Desk archiveert de toestemming in Content Manager CM.\\

**3.4. Semester 3**\\
Overstap van Bachelor naar Ad gedurende semester 3: de student voert een gesprek met de semestercoach en maakt in overleg met de semestercoach de oriëntatieopdracht beroepsprofielen Ad. De student richt een verzoek aan de examenkamer voor een vrijstelling van semester 1 én 2 Ad op basis van het behaald hebben van semester 1 en 2 Bachelor en het hebben afgerond van de oriëntatieopdracht. De student vermeldt het beroepsprofiel. De student wijzigt de inschrijving in Studielink. De examenkamer informeert de semestercoach en de Student Desk. De Student Desk archiveert de toestemming in Content Manager CM.\\ 

N.B. Aangezien semester 4 alleen kan starten met een bevestigde stageplaats, kan een late switch gedurende semester 3 leiden tot studievertraging. Zie 2.5.

**3.5. Na semester 3**\\
Overstap van Bachelor naar Ad vanaf semester 4 en hoger: de student voert een gesprek met de semestercoach en maakt in overleg met de semestercoach de oriëntatieopdracht beroepsprofielen Ad. De student richt een verzoek aan de examenkamer voor een vrijstelling van semester 1, 2 én 3 Ad op basis van het behaald hebben van de overeenkomstige semesters van de bachelor en het hebben afgerond van de oriëntatieopdracht. De student vermeldt het beroepsprofiel. De student wijzigt de inschrijving in Studielink. De examenkamer informeert de semestsercoach en de Student Desk. De Student Desk archiveert de toestemming in Content Manager CM.\\

N.B. Aangezien de student in de Ad direct begint met de afstudeerstage, kan de overstap leiden tot studievertraging. Zie 2.5.

Het kan zijn dat de student in de Bachelor meer studiepunten behaald heeft dan de 90 studiepunten die nodig zijn voor de overstap naar de Ad. Voor die resterende studiepunten gelden de normale geldigheidstermijnen conform de OER.\\

**3.6. Van Ad naar Bachelor**\\
Overstap van Ad naar Bachelor kan zo lang de student geen assessment semester 2 heeft afgelegd. De procedure daarbij is conform 3.3. behoudens de beroepsoriëntatieopdracht. Als uiterste overstapdatum geldt week 15.\\ 

Na het afleggen van het Ad-assessment in semester 2 is er geen overstap naar de Bachelor mogelijk in daaropvolgende semesters. Voor voortzetting van de studie in de Bachelor, moet namelijk een propedeusegetuigschrift zijn behaald.

**3.7. Na het afstuderen**\\
Voortzetting Bachelor na behalen van de Ad: in voorjaar 2023 heeft Fontys ICT zich geschaard achter de afspraken van het Landelijk Overleg AD-opleidingen die zeggen dat na het behalen van de Associate Degree binnen twee jaar afstuderen in de Bachelor mogelijk moet zijn. Voor voltijdstudenten bestaat hun vervolgtraject uit semesters 4, 6, 7 en 8 van de Bachelor. De Associate Degree geeft dan vrijstelling van semesters 1, 2 en 3 van de Bachelor en van semester 5, het stagesemester, aangezien de student al een Ad-afstudeerstage heeft gedaan. Voor Pro-studenten, waar geen stage zit in semester 5, is het vervolgtraject gewoon semesters 5 tot en met 8. De vrijstellingen voor de betreffende bachelorsemesters zijn geregeld in de OER.\\

Zie: [[https://www.deassociatedegree.nl/wp-content/uploads/2024/11/Advies_Kader_Landelijke_doorstroomafspraken_Ad_naar_bachelor-VH-01-12-2023-DEF-1.pdf]]

===== 4. Specifieke bepalingen deeltijd Ad Pro  =====

De deeltijd Ad (Pro) wordt in [[..:beleid:blended learning]] aangeboden. Bij deze aanpak wordt een studietijd van 20 uur per week verwacht, aangevuld met ten minste 20 uur per week werkervaring in het ICT-werkveld. Dit precies overeenkomstig met de Bachelor.

Deze studietijd is per week als volgt verdeeld.

- 3 uur face-to-face bijeenkomsten (vaste avond per week)\\
- 1.5 lesuur online bijeenkomsten (avondsessies)\\
- 13 uur thuiswerk, portfolio, professionele ontwikkeling\\
- 2.5 uur studieorganisatie en overige

De student kan de dagelijkse praktijkervaring en vraagstukken uit de eigen werkomgeving inzetten om de leeruitkomsten aan te tonen.

Bij de deeltijd Ad Pro is er een selectie gemaakt uit de 13 beroespprofielen die voor de voltijd Ad gelden. De achtergrond is dat gezien de beperktere studentpopulatie niet alle topicsemesters uitgevoerd worden. Voor sommige beroepsprofielen is bij de deeltijd Ad Pro slechts een zeer minimale belangstelling. Het beroepsprofiel Digital Media Operator is bovendien gebonden aan uitvoering gebouw R10 (niet beschikbaar voor deeltijd Pro).

De zeven beroepsprofielen voor Ad Pro staan hieronder.

  - Assistant Service Delivery Manager
  - Junior Application Manager
  - Junior Cloud Engineer
  - Junior Data & BI Analist
  - Junior Embedded Software Developer
  - Junior Front End Developer
  - Junior Full Stack Developer

Zie: [[https://studyguidepro.fontysict.nl/?c=ad]]

Ook bij Pro kan de student een eigen beroepsprofielen ter goedkeuring voorleggen bij de examenkamer.

{{tag>Associate_degree Curriculum}}